دیزاین متفاوت سایت‌ها: خوب یا بد؟
در دنیای طراحی وب، با سبک‌های مختلفی در طراحی چه از نظر ظاهری و چه از نظر ساختاری روبرو هستیم. یک روز استفاده از وب سایت‌های سنتی با انواع صفحات کاربردی است و روز دیگر SPA یا Single Page Application ها رواج می‌یابد. گاهی اوقات طراحان وب، طرح‌های خلاقانه و متفاوتی را ارائه می‌دهند. طرح‌هایی که کمتر سایت مشابهی را می‌توان برایش پیدا کرد.
اما آیا این تفاوت در دیزاین سایت‌ها همیشه خوب است؟ برای پاسخ به این سوال، یک دیدگاه که از طرف آقای جیکوب نیلسن مطرح شده است را با هم مرور می‌کنیم. آقای نیلسن یک مشاور کاربردپذیری است و دکترا در رشته تعامل انسان و کامپیوتر دارد و با بخش‌های مرتبط در شرکت‌هایی همچون Sun و IBM و آزمایشگاه‌های بل و ... همکاری داشته است.
قانون تجربه اینترنتی جیکوب
بر اساس این قانون، کاربران مدت زمانی بسیار بسیار کوتاهی را نسبت به بقیه سایت‌ها در سایت شما خواهند بود، بنابراین تجربه کاربری در سایت شما باید مشابه بقیه سایت‌ها باشد تا زمان چرخه یادگیری را کم و کاربردپذیری را افزایش دهد.
شاید در نگاه اول، این قانون بدیهی به نظر برسد، اما وقتی با انواع مختلفی از دیزاین‌هایی که کاربر باید به صورت کشف و شهود، نحوه کار کردن با آن‌ها را پیدا کند مواجه می‌شویم بیشتر به اهمیت موضوع پی می‌بریم.
دید اصلی آقای نیلسن در ارائه این قانون این است که اگر سایت ما به نسبت سایر سایت‌ها، خیلی متفاوت باشد. زمانی که کاربر صرف یادگیری نحوه کار با آن می‌کند بیشتر خواهد بود و از آنجایی که زمان صرف شده برای هر سایت (مگر در موارد استثنا) چندان زیاد نیست، باید تا حد امکان این چرخه را کوتاه کرد.
الان را نمی‌دانم ولی قبلاً در مجلات سرگرمی بخشی بود که دو تصویر ظاهراً مشابه را کنار هم قرار می‌دادند
و خواسته می‌شد که مثلاً 10 تفاوت تصویر را مشخص کنند. مسلماً پیدا کردن شباهت‌ها خیلی ساده‌تر و سریع‌تر از پیدا کردن تفاوت‌هاست. بر همین اساس است که توصیه می‌شود یک تجربه کاربری مشابه آنچه کاربر قبلاً تجربه کرده، ارائه کنید.
چنین اصلی در تولید UI سایر نرم‌افزارها (اعم از موبایل، دسکتاپ و وب) هم صادق است. کاربران به این موضوع عادت کرده‌اند که در toolbar آیکن دیسکت به معنی ذخیره است. اگر ما از این آیکن به نحو دیگری استفاده کنیم یا محل قرارگیری یا نحوه عملکرد toolbar را به دلخواه خودمان تغییر دهیم، عملاً کار با نرم‌افزار را برای کاربر سخت می‌کنیم. در نوشته بعدی، اصول طراحی یک رابط کاربری را با هم بررسی خواهیم کرد.
اما آیا این قانون به معنی نفی استفاده از دیزاین متفاوت در سایت‌هاست؟ پاسخ به این سوال منفی است. **طراحی متفاوت سایت‌ها بد نیست، اما یادگیری آن مشکل‌تر است.**در برخی از سایت‌ها این طراحی متفاوت، ممکن است شکل‌دهنده یک مفهوم یا برند خاص باشد، اما اغلب اوقات سفارش دهندگان و مخاطبان صرفاً علاقمند به تکرار تجربیات آزموده شده قبلی در طراحی سایت هستند.
پی نوشت: امروز و موقع مطالعه در خصوص این قانون، به دلیل علاقه مدیران سایت‌های دولتی ایران به دیزاین‌های سه ستونه سنتی و استفاده از پرچم ایران و الما‌ن‌های ثابت در طراحی سایت‌های دولتی پی بردم!